Er bestaan veel misverstanden rondom informatiebeveiliging en privacy (IBP). In deze blog bespreken we de 10 die wij vaak in de praktijk tegenkomen.
Misverstand 1: IBP is alleen een juridische kwestie
Veel scholen denken dat privacybeleid alleen gaat over het naleven van de wet, zoals de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Maar privacybeleid is meer dan dat. Het gaat ook over het respecteren van de rechten en belangen van leerlingen, ouders, medewerkers en andere betrokkenen. Het gaat over het zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens, het voorkomen van datalekken en het bevorderen van een veilige en vertrouwde leeromgeving.
Een goed privacybeleid draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs en de ontwikkeling van de leerlingen. Daarom is het belangrijk dat scholen een duidelijk en transparant privacybeleid hebben, dat regelmatig wordt geëvalueerd en bijgesteld. Zo kunnen scholen laten zien dat ze privacy serieus nemen en dat ze verantwoordelijk omgaan met de gegevens die ze verwerken.
Misverstand 2: IBP is alleen gericht op risico’s
Nog een misverstand is dat privacybeleid alleen gericht is op het voorkomen of beperken van risico’s, zoals boetes, claims of reputatieschade. Maar privacybeleid heeft ook positieve effecten, zoals meer tevredenheid, loyaliteit en motivatie bij leerlingen, ouders en medewerkers. Bovendien kan een goed IBP-beleid positief uitstralen richting de buitenwereld. Ten slotte kan het bijdragen aan het realiseren van onderwijsdoelen, zoals gepersonaliseerd leren, burgerschapsvorming of sociale inclusie.
Misverstand 3: Het opstellen van een IBP-beleid is een eenmalige actie
Een ander misverstand is dat IBP iets is wat je een keer opstelt en daarna nooit meer naar omkijkt. Maar privacybeleid is geen statisch document, het is een dynamisch proces. Het moet regelmatig worden geëvalueerd, bijgewerkt en gecommuniceerd. Ook moet het worden aangepast aan veranderende omstandigheden, zoals nieuwe wetgeving, technologie of onderwijsvormen.
Daarom is het belangrijk om een privacycoördinator aan te stellen die verantwoordelijk is voor het beheren en verbeteren van het privacybeleid. Deze persoon kan ook zorgen voor de nodige training en bewustwording bij het personeel en de leerlingen. Zo kan de school een veilige en vertrouwde leeromgeving creëren waar iedereen zich prettig voelt.
Misverstand 4: IBP is alleen de verantwoordelijkheid van de directie
Sommige scholen denken dat privacybeleid alleen de verantwoordelijkheid is van de directie of het bestuur. Maar privacybeleid raakt iedereen die betrokken is bij het onderwijs. Daarom is het belangrijk dat privacybeleid wordt gedragen door de hele organisatie, van de leerkrachten tot de ICT-medewerkers. Iedereen moet op de hoogte zijn van de privacyregels en -afspraken, en zich daaraan houden.
Een manier om privacybeleid te laten leven in de organisatie is om er regelmatig over te communiceren. Bijvoorbeeld via nieuwsbrieven, posters, workshops of online cursussen. Zo kun je het bewustzijn en de kennis over privacy vergroten, en de betrokkenheid en het draagvlak versterken.
Misverstand 5: IBP beperkt de onderwijskwaliteit
Een veelgehoord misverstand is dat privacybeleid de onderwijskwaliteit beperkt, bijvoorbeeld door het gebruik van digitale leermiddelen of het delen van leerlinggegevens te bemoeilijken. Maar privacybeleid hoeft geen belemmering te zijn voor innovatie of samenwerking. Integendeel, privacybeleid kan juist de onderwijskwaliteit verhogen, door te zorgen voor meer transparantie, vertrouwen en betrokkenheid.
Privacybeleid kan leerlingen, ouders en leraren meer zeggenschap geven over hun eigen leerproces en -resultaten. Door duidelijk te maken welke gegevens worden verzameld, waarom en met wie ze worden gedeeld, kunnen alle betrokkenen beter geïnformeerd en gemotiveerd worden. Zo draagt IBP dus juist bij aan de onderwijskwaliteit en een gepersonaliseerde leeromgeving.
Misverstand 6: IBP is alleen gericht op leerlinggegevens
Een veelvoorkomend misverstand is dat privacybeleid alleen gericht is op leerlinggegevens, en dat andere persoonsgegevens minder belangrijk of gevoelig zijn. Maar privacybeleid geldt voor alle persoonsgegevens die de school verwerkt, dus ook voor die van ouders, medewerkers, vrijwilligers of externe partijen. Ook deze gegevens moeten worden beschermd tegen onrechtmatige of onzorgvuldige verwerking.
Misverstand 7: IBP is een kwestie van gezond verstand
Een ander misverstand is dat privacybeleid een kwestie is van gezond verstand, en dat je geen specifieke kennis of vaardigheden nodig hebt om ermee aan de slag te gaan. Maar privacybeleid is een complex en veelzijdig onderwerp, dat vraagt om deskundigheid en professionaliteit. Het is daarom verstandig om gebruik te maken van de beschikbare hulpmiddelen en ondersteuning, zoals het normenkader en toetsingskader voor IBP.
Daarnaast kan het gebruik van speciale IBP-tooling enorm waardevol zijn. Zo ondersteunt de oplossing YourSafetynet je bij alle facetten van het opzetten en uitvoeren van een IBP-beleid.
Misverstand 8: IBP is hetzelfde voor alle scholen
Sommige scholen denken dat privacybeleid hetzelfde is voor alle scholen, en dat ze dus geen eigen beleid hoeven te maken of uit te voeren. Maar privacybeleid is maatwerk, en moet aansluiten bij de visie, missie en cultuur van de school. Ook moet het rekening houden met de specifieke kenmerken en behoeften van de doelgroepen, zoals het onderwijsniveau, de leeftijd of de achtergrond van de leerlingen.
Misverstand 9: IBP is een kwestie van toestemming
Een ander misverstand is dat privacybeleid een kwestie is van toestemming, en dat je dus alles mag doen met persoonsgegevens als je maar toestemming hebt gekregen. Maar toestemming is niet de enige of de beste grondslag voor het verwerken van persoonsgegevens. Er zijn ook andere grondslagen, zoals een wettelijke verplichting, een overeenkomst of een gerechtvaardigd belang. Bovendien moet toestemming vrij, specifiek, geïnformeerd en ondubbelzinnig zijn, en moet je kunnen aantonen dat je die hebt verkregen.
Misverstand 10: IBP is af
Het laatste misverstand is dat privacybeleid af is, en dat je dus niets meer hoeft te doen of te veranderen. Maar privacybeleid is nooit af, het is een continu proces van verbetering en vernieuwing. Het nieuwe normenkader en toetsingskader voor IBP zijn daarbij geen eindpunt, maar een startpunt. Ze bieden een kader om het privacybeleid te beoordelen, te verbeteren en te verantwoorden. Ze stimuleren ook de dialoog en de samenwerking tussen scholen, besturen, toezichthouders en andere belanghebbenden.
Daarom is het belangrijk om privacybeleid niet te zien als een eenmalige actie, maar als een onderdeel van de dagelijkse praktijk. Privacybeleid vraagt om bewustwording, betrokkenheid en deskundigheid van alle medewerkers en leerlingen. Het vraagt ook om regelmatige evaluatie, feedback en aanpassing. Alleen zo kunnen we de privacy van onze leerlingen en onszelf beschermen en respecteren.
Alle berichten
